Tập 37 của chương trình Đời rất đẹp đưa khán giả gặp gỡ chị Trần Ngọc Điệp – người con gái mang đôi chân không lành lặn nhưng đã bền bỉ viết nên câu chuyện về nghị lực và yêu thương.
Từ cô học trò lớp 8 được thầy dẫn dắt chơi cờ vua, chị Điệp đã biến đam mê thành những chiến thắng quý giá. Không chỉ mang về những tấm huy chương, chị còn âm thầm mang con chữ đến với trẻ khiếm thị, kiên trì vượt qua muôn vàn khó khăn để lan tỏa nghị lực và lòng nhân ái.
Khi kể với host Ngọc Lan về cơ duyên đến với cờ vua, chị Trần Ngọc Điệp nhớ lại: “Ngay từ nhỏ, cơ thể mình không được khỏe nên không thể tham gia các môn thể dục. Đa số mình chỉ học lý thuyết, còn các bạn khỏe mạnh thì nhìn thầy hướng dẫn rồi tập theo. Với mình, những môn như nhảy xà, nhảy cao, đánh cầu lông hay bóng bàn đều rất khó. Thầy đã cho mình học những môn thay thế, từ năm lớp 8 thầy bắt đầu dạy mình chơi cờ vua. Ban đầu, mình thấy rất khó vì phải nhớ nhiều vị trí trên 64 ô cờ. Nhưng khi đam mê, mình tập trung vào bàn cờ và nhận ra tâm trí mình cũng được rèn luyện. Nhờ cờ vua, mình học cách giải quyết nhiều vấn đề trong cuộc sống, cả trong học tập lẫn công việc”.
Chị Trần Ngọc Điệp – Từ cô gái khuyết tật đến hành trình chinh phục đỉnh cao cờ vua
Cờ vua cũng chính là nguồn động lực để chị vượt qua giới hạn bản thân: “Với những nước cờ đầu tiên, mình còn vụng về, chưa biết cách đi quân. Trong giờ thể dục, mỗi tuần chỉ có hai tiết, nên mình tranh thủ chơi cùng thầy. Đến năm nhất đại học, mình được giới thiệu vào Trung tâm Huấn luyện Thể thao và chính thức theo đuổi bộ môn này. Thầy Lê Hiền Thục đã huấn luyện mình từ năm 1999 đến nay. Mình vẫn nhớ trận đấu đầu tiên – đó là một trận thua. Khi ấy, mình 19 tuổi, rất tự tin, nhưng khi bước vào giải toàn quốc, mình nhận ra còn nhiều bạn giỏi hơn. Thầy động viên: “Không sao cả, hôm nay con thua, ngày mai có thể con vẫn thua, nhưng đừng là người thua cuối cùng”. Câu nói đó giúp mình hiểu rằng: thất bại chỉ là bước đệm để mình hoàn thiện bản thân”.
Hành trình gặt hái huy chương của chị cũng là hành trình rèn luyện ý chí và tinh thần đồng đội: “Những tấm huy chương mình đạt được đều đến từ sự kiên trì, bền bỉ. Năm này qua năm khác, mình phải luôn nỗ lực để giành chiến thắng. Trong ván cờ, đôi khi phải ngồi hàng giờ căng não suy nghĩ. Thành tích của mình cũng ảnh hưởng đến đồng đội. Vì vậy, mình luôn cố gắng hết sức – không chỉ chiến đấu cho bản thân mà còn vì tập thể. Đã có những giọt nước mắt rơi khi mình thua và làm ảnh hưởng đến đội, nhưng chính những giọt nước mắt ấy thôi thúc mình thi đấu cẩn trọng hơn”.
Chị Điệp chia sẻ bí quyết giữ tâm lý vững vàng khi thi đấu: “Trước đây, khi chưa có kinh nghiệm, mình thường rất run. Trong bộ môn này, chỉ cần nhìn vào đối thủ, bạn có thể nhận ra họ sợ điều gì để áp đảo tinh thần. Ngược lại, nếu để lộ sự lo lắng, mình sẽ bị tấn công dễ dàng. Sau này, mình học cách điều tiết cảm xúc, giữ trạng thái thật điềm tĩnh để đối thủ không đoán được suy nghĩ của mình. Chính sự bình tĩnh ấy giúp mình có được những chiến thắng”.
Không dừng lại ở những chiến thắng trên bàn cờ, chị Điệp còn âm thầm mang tri thức đến cho trẻ em khiếm thị: “Khi học sư phạm, mình được nhà nước tạo điều kiện rất nhiều. Nhưng khi phân công công tác, mình thấy chưa thật sự phù hợp nên xin về dạy ở Trường Nguyễn Đình Chiểu. Ban đầu, mình nghĩ công việc cũng bình thường, nhưng khi gặp học sinh mới nhận ra mọi thứ không dễ dàng. Với trẻ em bình thường, chỉ cần nghe giáo viên giảng là hiểu, còn các em khiếm thị không có khái niệm về hình ảnh. Ngay cả khi mình hướng dẫn “hít vào, thở ra”, các em cũng không hiểu. Những kiến thức tưởng như đơn giản hóa ra lại rất khó truyền đạt. Mình phải tiếp xúc, lắng nghe, học từ chính các em để tìm ra phương pháp phù hợp”.
Hành trình ấy đầy gian nan nhưng cũng là động lực để chị bước tiếp: “Ở giáo dục phổ thông, mình chỉ cần viết bảng. Nhưng khi dạy học sinh khiếm thị, mình phải làm quen với chữ Braille, gần như học lại từ đầu. Mình mất vài tháng để làm quen bảng chữ cái và trải qua một năm đứng lớp dự bị trước khi tự tin giảng dạy độc lập. Với các em khiếm thị, dạy bằng hình ảnh không hiệu quả, nên mình miêu tả bằng lời hoặc âm thanh. Ví dụ, mình quy ước: màu xanh là chiếc áo có bốn nút, màu đỏ là áo có năm nút. Có lúc mình nản vì giảng mãi mà học sinh chưa hiểu. Nhưng khi thấy các bé dò dẫm từng bước trên đường, mình tự nhủ: các bé không bỏ cuộc, sao mình lại bỏ cuộc?”.
Dù đôi chân không lành lặn, cô giáo Điệp vẫn giữ tinh thần lạc quan, bền bỉ, không ngừng lan tỏa tình yêu học tập và nghị lực phấn đấu đến các em nhỏ khó khăn: “Mỗi lần đi dạy, mình phải vượt quãng đường hơn 30 km. Mình thường dậy từ 4 giờ sáng để kịp chuyến xe buýt đầu tiên đến trường, có khi thì tự đi xe máy. Đến năm 2012, mình gặp tai nạn giao thông lớn nhất trong đời, bị gãy tay trái và phải trải qua nhiều ca phẫu thuật. Tay bây giờ không còn khỏe như trước. Từ một người đã khuyết tật ở chân, mình lại có thêm khiếm khuyết ở tay, nên việc đi dạy xa trở nên quá vất vả. Vì vậy, mình quyết định xin chuyển công tác về địa phương. Hiện tại, mình làm việc tại Trường Nuôi dạy Trẻ khuyết tật Tân An Hội. Việc di chuyển thuận lợi hơn và đối tượng mình dạy cũng đa dạng hơn, không chỉ là học sinh khiếm thị mà còn nhiều dạng khuyết tật khác”.
Tập 37 chương trình Đời rất đẹp với khách mời chị Trần Ngọc Điệp sẽ được phát sóng vào lúc 19h15, thứ Bảy, ngày 27/9/2025 trên kênh VTV9.
