Tuần này, Lời cảnh báo tiếp tục cập nhật những vấn đề thời sự được dư luận đặc biệt quan tâm, trong đó có cẩn trọng với chiêu trò lừa đảo khi bị thêm vào các nhóm lạ trên mạng xã hội, Nháy máy một giây – Chiêu thức tinh vi thu thập thông tin cá nhân.
Cẩn trọng với chiêu trò lừa đảo khi bị thêm vào các nhóm lạ trên mạng xã hội
Trong bối cảnh mạng xã hội ngày càng đóng vai trò quan trọng trong giao tiếp và công việc hằng ngày, các chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi và phức tạp. Gần đây, nhiều người dùng phản ánh việc bị bất ngờ kéo vào những nhóm lạ, chủ yếu trên Zalo, dù bản thân không hề tham gia. Đằng sau những nhóm này là cả một kịch bản lừa đảo được sắp đặt nhằm chiếm đoạt tài sản của người dùng.
Những nhóm lạ thường mang tên hấp dẫn như “tạo thu nhập phụ”, “hợp tác phát triển”, “làm việc online nhận thưởng”, tạo cảm giác uy tín và đáng tin. Sau khi bị đưa vào nhóm, nạn nhân liên tục nhìn thấy hàng loạt tin nhắn khoe nhận thưởng, rút tiền thành công kèm hình ảnh chuyển khoản, bình luận xác nhận… tất cả đều được chuẩn bị sẵn để tạo lòng tin.
Khi nạn nhân bắt đầu tin tưởng, quản trị viên hoặc “phó nhóm” sẽ khóa bình luận, đưa ra hướng dẫn nhận thưởng kèm theo đường link hoặc số điện thoại. Mục đích cuối cùng là yêu cầu người dùng nạp tiền với lời hứa “bảo hiểm vốn 100%”. Tuy nhiên, khi đã nạp tiền, nạn nhân không thể rút lại, thậm chí còn bị yêu cầu nạp thêm để “nâng cấp” hoặc “mở khóa giao dịch”.
Chị N.L.M – một nạn nhân – chia sẻ rằng ban đầu chỉ tham gia vì tò mò: “Trong nhóm ai cũng khoe rút tiền thành công nên tôi nghĩ là thật. Khi họ yêu cầu nạp thêm để mở khóa giao dịch, tôi vẫn tin là sẽ nhận lại được tiền. Nhưng càng nạp thì càng không rút được. Đến khi nhận ra thì tôi đã mất hàng chục triệu đồng”.
Ông Võ Đỗ Thắng nhận định nguyên nhân chính khiến nhiều người sập bẫy là do thói quen tiếp nhận thông tin thụ động: “Không kiểm chứng thông tin, dễ bị thao túng bởi những lời mời làm giàu nhanh. Nghiêm trọng hơn, sau khi chiếm đoạt tài sản và dữ liệu cá nhân, kẻ lừa đảo có thể thao túng nạn nhân, biến họ thành người đi tiếp tay lừa đảo người khác”.
Các nhóm lừa đảo thường hoạt động mạnh vào buổi trưa và tối, thời điểm người dùng dễ mất cảnh giác. Dù nhóm có hàng trăm đến hàng nghìn thành viên, phần lớn tài khoản đều do chính đối tượng lừa đảo tự lập và tự “diễn”, đóng nhiều vai để tạo độ chân thực.
Luật sư Nguyễn Thúy Quỳnh cho biết các hành vi dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản có thể bị xử phạt hành chính từ 2–3 triệu đồng theo Nghị định 144/2021. Trong trường hợp nghiêm trọng, hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), với mức phạt thấp nhất là cải tạo không giam giữ đến 3 năm và cao nhất là tù chung thân.
Nháy máy một giây – Chiêu thức tinh vi thu thập thông tin cá nhân
Chỉ kéo dài trong chớp mắt, những cuộc “nháy máy” tưởng như vô hại đang trở thành một thủ đoạn mới của tội phạm công nghệ cao nhằm kiểm tra, thu thập thông tin cá nhân người dùng. Thời gian gần đây, nhiều thuê bao phản ánh liên tục nhận các cuộc gọi chỉ reo lên trong chưa đầy một giây rồi tắt. Dù dễ bị bỏ qua hoặc xem là gọi nhầm, đây lại là bước khởi đầu của những hành vi lừa đảo được tính toán kỹ lưỡng.
Chị T.H.T cho biết từng gọi lại một số lạ sau khi nhận cuộc nháy máy: “Lúc đầu tôi cứ tưởng người quen gọi nhầm. Nhưng vừa bấm gọi thì thấy đầu số nước ngoài. Ít phút sau điện thoại báo trừ 200.000 đồng cước quốc tế, lúc đó tôi mới biết mình bị lừa”.
Không mất tiền, nhưng chị H.D.P thì đối mặt với nguy cơ lộ lọt dữ liệu: “Sau cuộc gọi nháy máy, tôi liên tục nhận tin nhắn lạ. Tài khoản mạng xã hội còn báo đăng nhập từ nơi khác. Tôi nghĩ họ đã lấy được thông tin máy. Phải đổi hết mật khẩu và tăng cường bảo mật, thật sự rất sợ vì chỉ một cuộc nháy máy mà lộ nhiều dữ liệu như vậy”.
Theo ThS. Nguyễn Ngọc Chấn, các cuộc gọi “chớp nhoáng” thường được thực hiện từ hệ thống tổng đài tự động ở nước ngoài nhằm kiểm tra xem số điện thoại có còn hoạt động hay không, đồng thời phân loại đối tượng người dùng: “Những người cao tuổi, phụ nữ hay trẻ em là nhóm dễ bị lừa đảo. Khi hệ thống xác định được đối tượng, chúng sẽ xây dựng chiến lược tiếp cận phù hợp”.
Không chỉ xác minh thuê bao, một số đối tượng còn sử dụng công nghệ định danh SIM để thu thập thông tin thiết bị, dữ liệu liên kết với tài khoản mạng xã hội. Khi nạn nhân gọi lại, hệ thống có thể tự động ghi nhận dữ liệu hoặc chuyển hướng sang đường dây tính phí quốc tế rất cao.
ThS. Nguyễn Ngọc Chấn phân tích thêm: “Gọi lại số lạ có thể khiến người dùng mất tiền cước, hoặc bị dụ cung cấp thông tin cá nhân, mật khẩu, tài khoản ngân hàng. Đây là điều tuyệt đối không nên làm”.
Trong thời đại công nghệ số, mỗi cuộc gọi, mỗi cú nhấp chuột đều có thể trở thành cánh cửa để tội phạm mạng tiếp cận. Một cú nháy máy nhưng hậu quả có thể làm mất tiền, mất dữ liệu và mất an toàn cá nhân. Vì vậy, hãy luôn tỉnh táo trước những cuộc gọi lạ, không vội vàng phản hồi và chủ động bảo vệ thông tin của chính mình.
Lời cảnh báo được phát sóng vào lúc 19h50 Thứ Hai và Thứ Tư hàng tuần trên kênh THVL1.
